Angst bij paarden voorkomen en behandelen?
Paarden zijn vluchtdieren en proberen angstgevoelens vaak met vluchtgedrag te ontvluchten. Het komt weleens voor dat paarden paniek ervaren of schrikken, waarna ze het liefst zo snel mogelijk wegrennen. Als dit een keer gebeurt, is het niet zo erg, maar het is wel vervelend als je paard voortdurend angstig gedrag vertoont, waardoor zijn of haar welzijn en prestaties worden beïnvloed. Overmatige angstproblemen kan ook leiden tot fysieke pijn, gezondheidsproblemen en blessures bij je paard. Daarom is het belangrijk angstproblemen bij paarden te herkennen en behandelen, bijvoorbeeld met training en rustgevende supplementen.
Waarom zijn paarden angstig?
Angst is een basisemotie, net zoals boosheid en verdriet. Angst waarschuwt een paard voor gevaarlijke situaties, waardoor adrenaline wordt aangemaakt en een paard kan vluchten. Nu paarden zich in een gedomesticeerde wereld begeven, hebben ze veel minder te maken met natuurlijke gevaarlijke situaties. Toch ontwikkelen sommige paarden een angstig gevoel voor bepaalde objecten, zoals een zadel, trailer of vallende blaadjes, waar ze dan van schrikken. Ook kunnen paarden verlatingsangst ervaren of de angst om de stal te verlaten. Vaak komt dit voort uit een eerdere vervelende ervaring met een voorwerp of gebeurtenis (trauma), wat tot schrikken en vluchtgedrag van het paard leidt.
Kenmerken angstig paard
Er zijn verschillende aanwijzingen in het gedrag voor angst bij paarden. Vaak begint angst bij een verhoogde mate van oplettendheid, waarbij je paard amper geluid maakt, een geheven hoofd en gespitste oren laat zien en in een bepaalde richting staart. Een paard kan hierbij ook stoppen met bewegen en kauwen. Als een paard iets echt als bedreiging ziet, kunnen de volgende symptomen merkbaar zijn:
- Achteruit lopen en veel bewegen;
- opengesperde ogen en neusgaten;
- staart hoog opgeheven en zwiepen met de staart;
- stijve lichaamshouding;
- verhoogde hartslag;
- zweten.
Als een dreiging te dichtbij komt, kan een paard daadwerkelijk schrikken en vluchtgedrag vertonen. Als hij of zij zich in het nauw gedreven voelt, kan je paard gaan bokken, steigeren en wegrennen, welk gedrag zich vaak in een combinatie voordoet.
Angst bij je paard behandelen
Angstig gedrag bij paarden kan dus vervelende consequenties hebben en daarom is het belangrijk om angst, schrikken en vluchtgedrag zo veel mogelijk te beperken en voorkomen. Om angstgevoelens te verminderen bij je paard moet je goed met hem of haar trainen om angst te overwinnen. Dit is mogelijk door je paard repetitief en op een begeleide manier bloot te stellen aan een prikkel waarvoor hij of zij bang is. Op deze manier raakt je paard gewend aan een object, persoon of situatie en na verloop van tijd wordt het als gewoon ervaren.
Dit proces wordt ook wel desensitiseren genoemd en maakt een paard zogezegd minder sensitief of gevoelig voor bepaalde prikkels. De prikkel wordt nog steeds waargenomen, maar een paard zal er minder heftig en angstig op reageren. Dit heeft een direct effect op het gedrag van een paard, wat rustiger wordt. Een aantal onderdelen spelen een rol bij desensitisatie training.
1. Persoonlijke ruimte
Allereerst moet een trainer zijn of haar eigen persoonlijke ruimte behouden. Een paard moet hier respect voor hebben en afstand blijven houden. Dit is niet alleen belangrijk voor je eigen veiligheid, maar ook om grenzen te stellen voor je paard en dat het dier geen bescherming bij jou zoekt.
2. Actie tijdens reactie
Een ander onderdeel van de behandeling voor vluchtgedrag, schrikken en ander angstig gedrag is je paard laten wennen aan een situatie of voorwerp terwijl je een commando uitvoert. Laat hem of haar bijvoorbeeld naar voren en achteren lopen terwijl er een tractor langsrijdt.
3. Vertrouwen
Door steeds meer enge dingen te doen met je paard creëer je vertrouwen. Elke keer blijkt de angst namelijk onterecht, wat een positief effect heeft op de vertrouwensband en leiderschap toont.
4. Ontspanning
Angstig gedrag, schrikken en vluchtgedrag zijn uitingen van stress en de tegenhanger hiervan is ontspanning. Dat is ook het doel van desensitisatie training. Introduceer iets wat angstig gedrag opwekt rustig en zet geen druk op het touw. Wacht in plaats daarvan tot je paard weer rustig is en loop verder. Overigens is het ook belangrijk om zulk ontspannen gedrag te belonen.
5. Herhaling
Als laatste onderdeel van de behandeling voor angstig gedrag, schrikken en vluchtgedrag is herhaling belangrijk. Doe dit met korte sessies, waarna je rust geeft en positief afsluit. Hoe vaker de prikkel wordt aangedragen, hoe sneller het vluchtgedrag uit het systeem slijt.
Kalmeringsmiddel voor angstige paarden
Naast desensitisatie training kun je je paard ook een natuurlijk kalmeringsmiddel bijvoeren om de angst te onderdrukken. Sommige rustgevende supplementen die op kruiden gebaseerd zijn, kunnen bijvoorbeeld rustig gedrag stimuleren en angstgevoelens wegnemen. Zo'n rustgevend kalmeringsmiddel maakt het leerproces ook makkelijker waardoor je paard in de toekomst beter met stress situaties leert omgaan.